Punktem kluczowym historii kształtowania się Liturgii Godzin jest Osoba Jezusa Chrystusa. On sam modlił się i do modlitwy zachęcał. „Powiedział im też przypowieść o tym, że zawsze powinni się modlić i nie ustawać” / Łk 18,1/. Jezus był wierny tradycji swego narodu, zachowywał modlitwę poranną: „Nad ranem, gdy jeszcze było ciemno, wstał, wyszedł i udał się na miejsce pustynne i tam się modlił” /Mk 1, 35/ i wieczorną: „Gdy rozstał się z nimi, odszedł na górę, aby się modlić. Wieczór zapadł...” /Mk 6, 46/.
Najstarsze opisy dotyczące modlitwy żydów sięgają księgi Wyjścia. Modlitwy te odpowiadały dwom ofiarom, składanym każdego dnia w świątyni: „A oto z czego będziesz składał ofiarę: dwa roczne baranki codziennie i ustawicznie. Jednego baranka ofiarujesz rano, a drugiego baranka ofiarujesz o zmierzchu” /Wj 29, 38-39/.
W Ewangelii odnajdujemy wiele przykładów na to, kiedy, gdzie i jak modlił się Syn Boży, a także tekst najdoskonalszej modlitwy, której On sam nas nauczył, czyli Ojcze nasz.
Wezwanie Jezusa do nieustannej modlitwy podjęli później apostołowie, np. św. Paweł, który zachęcał: "Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie” /1 Tes 5, 17/.
Kościół pierwszych wieków, wierny słowom Pana, w Dziejach Apostolskich szukał wskazówek co do praktykowania nieustannej modlitwy i tam wskazówki odnalazł. Apostołowie bowiem modlili się w poszczególnych porach dnia – o godzinie trzeciej: „Ci ludzie nie są pijani, jak przypuszczacie, bo jest dopiero trzecia godzina dnia” /Dz 2,15/, szóstej: „...wszedł Piotr na dach, aby się pomodlić. Była mniej więcej szósta godzina”/Dz 10,9/ i dziewiątej: „Gdy Piotr i Jan wchodzili do świątyni na modlitwę o godzinie dziewiątej” /Dz 3,1/.
Należy tu dodać, że poszczególne godziny znalazły odzwierciedlenie w nazwach liturgicznych – tak więc jest tercja (3), seksta (6), nona (9) – co naszej rachubie czasu odpowiada godzinom: dziewiątej, dwunastej, piętnastej.
Według pisarzy wczesnochrześcijańskich godzinom tym nadano specjalne znaczenie:
Godzina.....Tertulian........św. Klemens Aleksandryjski.....Hipolit Rzymski
3.........Zesłanie Ducha Św..........Bóg Ojciec.............ukrzyżowanie Jezusa
6.........modlitwa św. Piotra........Syn Boży................konanie Jezusa
9.........modlitwa św. Jana..........Duch Święty.............śmierć Jezusa
Po Edykcie Mediolańskim /313 r./, kiedy możliwe było już publiczne wyznawanie wiary, od wieku IV do V, nieustanną wspólną modlitwę praktykowano w dwojaki sposób – były to albo wspólnoty gromadzące się wokół swego biskupa przy kościołach katedralnych, albo wspólnoty zakonne /tu największą rolę odegrali benedyktyni/. W wiekach następnych /od VI do VIII/ formułuje się tzw. Oficjum rzymskie /zatwierdzone w VII wieku przez papieża Grzegorza Wielkiego/ i oficjum klasztorne. Kolejne wieki przynoszą dalszy rozwój oficjum – wzrasta ilość modlitw, wzrasta ilość ksiąg do nich używanych.
Poczynając od wieku XI dąży się do odnowienia Oficjum rzymskiego. Od wieku XII oficjum staje się obowiązkiem indywidualnym i osobowym. Do wypełnienia tego obowiązku potrzebna jest jedna księga zawierająca teksty modlitewne. Tu pojawia się brewiarz /z łac. breviarium – skrót/.
Synod w Trewirze w 1227 roku nakazał, by wszyscy kapłani posiadali własne brewiarze. W 1241 roku papież Grzegorz IX pozwolił, by wszyscy zakonnicy mogli korzystać z Brewiarza rzymskiego. W wieku XVI za pontyfikatu papieża Piusa V opublikowano nowy Brewiarz rzymski. Pojawia się tu nowe podejście do modlitwy brewiarzowej – modlitwa indywidualna jest normą, a wspólnotowa – wyjątkiem. Od czasów papieża Piusa V do pontyfikatu papieża Piusa X następuje stopniowa rozbudowa brewiarza.
Na początku XX wieku papież Pius X zreformował brewiarz Piusa V, a papież Pius XII w 1945 roku wprowadził nowe tłumaczenie psalmów, uprościł rubryki, całość skrócił. Papież Jan XXIII uzupełnił reformy Piusa XII, a kolejny papież – Paweł VI, stosując się do dokumentów Soboru Watykańskiego II, wprowadził postanowienia szczegółowe zawarte w Konstytucji o Liturgii Świętej /Sacrosanctum Concilium/ i w 1971 roku opublikował odnowioną Liturgię Godzin w duchu Soboru Watykańskiego II.
Tłumaczenie polskie ukazało się po raz pierwszy w 1982 roku, a dalsze części ukazywały się do roku 1988.
/opr. na podst. ks. Bolesław Margasiński,
Historia kształtowania Liturgii Godzin,
w: Liturgia uświęcenia czasu,
praca zbiorowa pod red. Ks. Wacława Świerzawskiego,
Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków 1984/
B. H.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz